Bizning mamlakatimizda yakka tartibdagi tadbirkor (YaTT) sifatida tadbirkorlik faoliyatini olib boradigan shaxslar ko’p va ular ham boshqa jismoniy shaxslar kabi kreditlardan foydalanadi.
Kredit olish uchun esa eng muhim shart rasmiy daromadga ega bo’lishdir. Lekin YaTT ning daromadlari qanday hisoblanadi va qaysi hujjat bilan tasdiqlanadi degan savol ko’pchilikni qiziqtiradi. Bugun shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Yakka tartibdagi tadbirkor tijorat faoliyatini amalga oshirishda jismoniy shaxs maqomini yo'qotmaydi. YaTT hisobidagi pul shaxsiy daromad bo'lib, u o'z xohishiga ko'ra uni tasarruf etish huquqiga ega. Bundan tashqari, yakka tartibdagi tadbirkorning deklaratsiya qilingan daromadi uning qarz oluvchi sifatidagi moliyaviy barqarorligini tasdiqlaydi va unga har qanday kredit olish huquqini beradi.
Ammo kredit tijorat maqsadlari uchun berilmaydi. Agar biznesni rivojlantirish uchun pul kerak bo'lsa, korporativ mijozlarni kreditlash bo’limiga murojaat qilish kerak.
Agar pul mashina, kvartira sotib olish yoki shunchaki shaxsiy ehtiyojlar uchun kerak bo'lsa, yakka tartibdagi tadbirkor oddiy jismoniy shaxs kabi kredit olishi mumkin.
Jismoniy shaxs sifatida kredit olish uchun yakka tartibdagi tadbirkorga qo'yiladigan talablar
Yakka tartibdagi tadbirkor jismoniy shaxs maqomiga ega bo'lganligi sababli, banklarning qarz oluvchiga qo'yadigan asosiy talablari jismoniy shaxslarga qo'yiladigan talablardan farq qilmaydi:
Lekin daromadni aks ettirishda muhim jihat bor: qarz oluvchi yakka tartibdagi tadbirkor sifatida daromadni tasdiqlashi kerak. Buni faqat oxirgi yil uchun deklaratsiya topshirish orqali amalga oshirish mumkin. Agar siz yakka tartibdagi tadbirkor sifatida ro'yxatdan o'tishdan oldin ishlagan bo'lsangiz ham, oxirgi ish joyidan olingan ma'lumotnoma daromadni tasdiqlovchi hujjat bo'la olmaydi, chunki bu yakka tartibdagi tadbirkorning daromadlari to'g'risidagi hisobot emas.
Hujjatlar
Hujjatlarning asosiy to'plami barcha jismoniy shaxslar bilan bir xil - pasport va daromadlarni tasdiqlovchi hujjatlar. Yagona farq shundaki, jismoniy shaxs daromadini ish joyidan ma'lumotnoma bilan tasdiqlaydi, ammo yakka tartibdagi tadbirkor buni qila olmaydi, chunki u ish haqi olmaydi.
Yakka tartibdagi tadbirkor daromadini tasdiqlash uchun oxirgi yil uchun deklaratsiya taqdim etishi kerak. Bu deklaratsiyada daromad solig'i miqdori ko’rsatiladi va shu orqali YaTTning oylik daromadini kuzatish imkoni bo’ladi.
Shuningdek, daromadni aks ettirishning yana bir yo’li bankdan hisobraqam ko'chirmasini taqdim etish mumkin. Lekin hisobraqam ko'chirmasi har doim ham to’liq ma'lumotni bermaydi: pulning qancha qismi shaxsiy daromad ekanligi, qancha qismi tadbirkorlik ehtiyojlariga sarflanishini aniqlash mumkin emas. Bu holatda daromadni aniqlashning yagona usuli – bu yakka tartibdagi tadbirkorning joriy hisobvarag'idan uning kartasiga o'tkazilgan "tadbirkorlik faoliyatidan olingan daromad" degan maqsad bilan o’tkazilgan to’lovidir. Yoki bank o‘zining ichki talablaridan kelib chiqib, naqd pul tushumlarining ma’lum qismini daromad sifatida qabul qiladi. Bu barcha tushumlarning 10% ham 30% ham bo'lishi mumkin.
Iste'mol, ipoteka va boshqa kreditlar tadbirkorlik uchun berilmaydi, bu jismoniy shaxslar uchun mahsulotlardir. Shaxsiy maqsadlar uchun kredit olish uchun ariza berishda siz yakka tartibdagi tadbirkor nomidan emas, balki jismoniy shaxs sifatida o'zingizning nomingizdan harakat qilishingiz kerak.
YaTT yuqori daromadga ega bo'lsa ham, bank kredit berishni rad etishi mumkin: bank buning sabablarini ko’rsatmaydi, ammo agar qarz mablag'lari tijorat maqsadlarida sarflanishiga shubha tug'ilsa, ariza rad etiladi.
Har holda, yakka tartibdagi tadbirkor sifatida ishlash kredit olish uchun to'sqinlik qilmaydi. Faqatgina kreditlash shakli va mahsulot turini to'g'ri tanlash muhimdir.
Jismoniy shaxslar uchun barcha kreditlar shartlarini Depozit.uz saytida ko'rishingiz mumkin.
Sayt ma'lumotlaridan foydalanganda sayt havolasi ko'rsatilishi kerak.
