Ehtimol, AQSh Federal Rezervi joriy yilning noyabr oyidan boshlab har oylik obligatsiyalarni sotib olishni kamaytira boshlaydi, keyin esa, ehtimol, kelasi yili foiz stavkasini oshiradi, chunki AQSh markaziy banki pandemik inqiroz davrida ekspansionistik siyosatidan voz kechadi.
AQSh Federal Rezervining miqdoriy yumshatilishini kamaytirish rejalari va kelgusi yil oxirigacha FOMC a'zolari o'rtasida foiz stavkalari ko'tarilishini bashorat qilayotgan konsensus tufayli AQShning benchmark rentabelligi keskin oshdi. Bu dollar bir yildan ortiq bo'lmagan darajaga yetishiga olib keldi. Bu fonda o'zbek so'mining AQSh dollariga nisbatan kursi, O'zbekiston Markaziy banki ma'lumotlariga ko'ra, 10 680,37 gacha tushdi, bu foiz nisbatida 0,11%. AQSh dollarining zaiflashuvi AQSh Mehnat Departamenti va AQSh Mehnat statistikasi byurosi tomonidan tarqatilgan turli xil ma'lumotlarga asoslangan edi.
Dollarning jahon bozoridagi o'sishiga Federal Rezerv pandemiya davridagi ogohlantirishlarni olib tashlash uchun oldinroq va agressivroq harakat qilishini kutish sabab bo'ldi. Ta'minot zanjirining uzilishi, energiya narxining keskin ko'tarilishi, Xitoy va Buyuk Britaniyadagi bozorlardagi operatsion uzilishlar ham o'sish istiqbollariga ta'sir ko'rsatdi.
Jahon zaxira valyutasi ikki ssenariy bo'yicha ko'tariladi: global iqtisodiyot yomon ahvolda bo'lsa va shunga muvofiq investorlar xavfsiz aktivlarga yashiringan bo'lsa va AQSh iqtisodiyoti boshqalarga nisbatan yaxshi bo'lsa, bu investorlarni dollar bilan ko'rsatilgan aktivlarni sotib olishga undaydi. Bu dollar tabassumi deb ataladi, chunki bu ikki holatda egri ko'tariladi va o'rtada tekislanadi. Hozirda, investorlarni dollar tomon itarib yuboradigan tabassumning har ikki uchi ham bor.
Yaqin kelajakda, bozor, Federal Zaxiraning miqdoriy yumshatilishining pasayishiga, shuningdek, AQSh iqtisodiyotining tiklanishining davom etishi kutilayotgan sharoitda, AQSh obligatsiyalarini o'sishda davom etishiga qaratiladi. Ayni paytda, dunyoning yirik markaziy banklari rag'batlantirishni kamaytirish niyatida, bu esa obligatsiyalar rentabelligini oshiradi. Federal Rezerv raisi Jerom Pauell sentyabr oyining oxirida, markaziy bank, ehtimol, joriy yilning 3 -noyabrida bo'lib o'tadigan navbatdagi yig'ilishida dasturining qisqartirilishini e'lon qilishini aytdi. FZT rasmiylari kelgusi yilning 3 -choragida foiz stavkalari ko'tarilishi mumkinligi haqida signal bermoqdalar.
AQShning deyarli barcha davlat obligatsiyalari sotildi, chunki investorlar Federal Zaxiraning bozorlarda ulkan ishtirokini kamaytirishga tayyorgarlik ko'rmoqda. 10 yillik G'aznachilik daromadlari iyun oyidan beri birinchi marta o'tgan dushanba kuni 1.5% dan oshdi va haftaning ko'p qismida chegaradan yuqori bo'lib qoldi. Juma kuni AQShning 10 yillik G'aznachilik obligatsiyalari o'rtacha 1.464% gacha tushdi, so'ngra o'tgan haftada yana 1.615%gacha ko'tarildi, 10,24% daromad ko'rsatdi. Narxlar tushganda rentabellik oshadi. Uning o'sishi daromadni oshirishga intilayotgan investorlarni jalb qiladi, bu esa dollarga bo'lgan talabni oshiradi.
Sentyabr oyida AQShda ishsizlik darajasi 4,8% ni tashkil etdi, kutilayotgan prognozlar 5,1%, oldingi qiymati 5,2% edi.
Sentyabr oyida Qo'shma Shtatlarning qishloq xo'jaligidan tashqari sektorida band bo'lganlar sonining o'zgarishi 500K atrofida taxmin qilingan va 194K atrofida bo'lgan, oldingi ko'rsatkichlar 235K tashkil etgan.
Sentyabr oyida AQShda o'rtacha soatlik ish haqi (yillik hisobda) 4,6%, kutilgan ko'rsatkich 4,6%, oldingi ko'rsatkich 4,3% edi.
Yangi ish o'rinlari prognoz qilinganidan ancha yomonlashganiga qaramay, ishsizlik sezilarli darajada kamaydi. Ya'ni, fuqarolar mavjud bo'sh ish o'rinlarini to'ldirishni boshladilar, bu iqtisodiyot uchun ijobiydir. Ishsizlik Federal Zaxira qaraydigan asosiy ko'rsatkichlardan biri bo'lib qolmoqda. Tahlilchilar, prognoz qilingan ish o'rinlari statistikasi Federal Zaxirani rag'batlantirishni kamaytirishga undashini kutishgandi, ammo hozir vaziyat aniq emas.
"Hisobot Fedni qisqartirish jadvalini o'zgartirmaydi", dedi High Frequency Economic bosh iqtisodchisi.
Federal Zaxira AQShda o'rtacha soatlik ish haqining o'sishi (+ 0,6%) iqtisodiy o'sish belgisidir, deb hisoblaydi. Federal Zaxira uchun, sentyabr oyida ish o'rinlarining past o'sishi pandemiya ta'siriga bog'liq. Ish haqining oshishi va ishsizlik darajasining pasayishi mehnat bozorida faollik kuchayganining belgisi sifatida qaralishi mumkin. Federal Zaxira sentyabr oyida taklif qilingan rag'batlantirishni yumshatish variantlarini ko'rib chiqish uchun noyabr oyidagi yig'ilishi kutilmoqda.
Xulosa o’rnida shuni ta'kidlash mumkinki, AQSh Federal rezervining oxirgi yig'ilishida Jerom Pauell ishsizlik darajasi prognozlarini 2021-yil oxirida 4,5% dan 4,8% gacha tushirdi. Ammo sentyabr oyidagi ishsizlik darajasi to'g'risidagi ma'lumotlar 4,8% ni tashkil qildi, bu esa yil oxirigacha yana 3 oy borligini, yillik ishsizlik darajasini hisoblash, bu rag'batlantirishni yumshatish uchun birinchi signal, ikkinchi yakuniy signal esa QE dasturining pasayishi chorshanba kuni iste'molchilar narxlari indeksi (CPI) bo'yicha dastlabki ma'lumotlarni e'lon qilishdan boshlanadi. Nashr qilinadigan inflyatsiya ma'lumotlarining pasayishini tezlashtirish uchun Federal Zaxiraning kutganidan oshib ketishi muhim, bu esa oxir oqibat fond bozoriga salbiy ta'sir ko'rsatadi va "aqlli pul" rentabelli xazina qimmatli qog'ozlarining o'sishini tezlashtirish va keyinchalik jahon bozorida AQSh dollarini mustahkamlanishiga olib keladi. Hozircha faqat bitta narsa aniq emas va bu birinchi bosqichda qancha qisqartirish amalga oshiriladi. Bu, katta ehtimol bilan, o'sish tendensiyasida bo'lgan AQSh dollariga nisbatan o'zbek so'mining kursiga ta'sir qiladi. Stavka diapazoni 10660 dan 10730 so'mdan 1 AQSh dollarigacha o'zgaradi.
Sayt ma'lumotlaridan foydalanganda sayt havolasi ko'rsatilishi kerak.
