Dollar va AQSh obligatsiyalari qimmatlashmoqda, chunki investorlar yuqori inflyatsiya va sust o'sish sharoitida Federal zaxira tizimi qanchalik sabr-toqatli bo'lishini aniqlashga harakat qilmoqda. Qimmatli qog'ozlar, AQSh dollari barcha B10 valyutalariga nisbatan o'sib bormoqda, yevro esa yil boshidagi eng past darajaga yaqinlashmoqda.
Payshanba kuni aksiyalar rekordlarni yangiladi va premarketda va AQSh mehnat bozori hisoboti e'lon qilinganidan keyin ham o'sishda davom etdi. Natijada 11-noyabr 2021-yil holatiga ko‘ra, AQSh dollari o‘zbek so‘miga nisbatan ham mustahkamlandi. Oʻzbekiston Markaziy banki maʼlumotlariga koʻra, kurs 1 dollar uchun 10705,26 ni tashkil etdi, bu foizlarda soʻm haftadagi pozitsiyalarni 0,29 foizga oshirdi.
AQShning 10 yillik davlat obligatsiyalarining daromadliligi uch bazis punktini yo'qotdi. Ayni paytda, qimmatli qog'ozlar obligatsiyalar bozorining ehtiyotkor kayfiyatiga e'tibor bermayapti va ishonchli tarzda rekord darajadagi yuqori ko'rsatkichlarni yangilamoqda. Yuqori texnologiyali qimmatli qog'ozlar modasi qaytdi: Qualcomm Nyu-Yorkdagi premarketda yetakchilik qildi.
AQSh markaziy bankirlari 21-22-sentabr kunlari boʻlib oʻtgan yigʻilish bayonlarida oylik aktivlarni “qisqartirish” boʻyicha 120 milliard dollarlik reja siyosatni belgilovchi Federal ochiq bozorlar qoʻmitasi yigʻilishida tasdiqlanishini aytishdi. Protokol "tasviriy o'tish yo'li" deb ta'riflangan narsa noyabr yoki dekabr oylarida xaridlarni oyiga 15 milliard dollarga qisqartiradi, bu sur'at va dasturni iyun yoki iyulgacha yakunlaydi.
Rag'batlantirishni qisqartirish rejasini e'lon qilar ekan, Fed bir necha oy davomida o'sib borayotgan inflyatsiyaga qaramay, stavkalarni oshirishga shoshilmayotganini tasdiqladi. Dastlab, bozor xavfli aktivlarga o'tish orqali reaksiyaga kirishdi, ammo ertasi kuni tendensiya kuch uchun sinovdan o'tkazildi. Markaziy banklar o'rtasidagi rag'batlantirish va bozor narxlarini oshirishga qaratilgan urush shiddatli bo'ldi.
HSBC HOLDINGS iqtisodchisi Rayan Vang: “Fed chiqish kutilganidan sekinroq harakat qilmoqda, ammo u hali ham harakatda. Bu dollarning markaziy banklari hal qiluvchi kuchi kamroq boʻlgan mamlakatlar valyutalariga nisbatan oʻsishini qoʻllab-quvvatlash uchun yetarli. Global iqtisodiy faollikning yanada pasayishi ham AQSh dollarini qo'llab-quvvatlaydi”-deydi.
Yevropa Markaziy banki inflyatsiyani vaqtinchalik hodisa, pandemiyadan keyin talabning o'sishi oqibati deb hisoblaydi. Markaziy bank rahbari Kristin Lagardning so'zlariga ko'ra, Markaziy bank, katta ehtimol bilan, kelgusi yilda kursni oshirmaydi.
Bloomberg Dollar Strength Index o'tgan haftadagi barcha yo'qotishlarni tikladi va ko'tarilish kanali bilan bir qatorda qoldi. AQSh fond bozoridagi ko'tarilish kayfiyati boshqa joylarda ehtiyotkorlik bilan qarama-qarshi edi. Yevropa Stoxx 600 pasayib ketdi. Bank va chakana savdo tarmoqlaridagi o'sish tovarlar va sog'liqni saqlash sohasidagi pasayishning o'rnini bosdi. Salbiy dinamikani Yaponiya va Gonkong fond bozorlari ko'rsatdi, bu yerda Kaisa Group Xitoyning ko'chmas mulk sektoridagi inqiroz tufayli savdoni to'xtatdi.
Nashr qilingan mehnat bozori hisoboti oktyabr oyida iqtisodiyot kutilganidan ham oshib 531 ming ish o'rinlarini qo'shganini ko'rsatdi. Biroq, mehnat bozori haqidagi hisobotda investorlarni nafaqat bandlik darajasi, balki iste'mol talabining yetakchi ko'rsatkichi - soatlik daromadning o'sishi ham qiziqtirdi.
Valyuta bozorlaridagi keyingi harakatlar treyderlarning siyosatni keskinlashtirishning nisbiy sur'ati haqidagi tasavvurlariga va bozorlar Fed mablag'lari stavkasi yaqinlashib kelayotgan pul-kredit siyosatining keskinlashuvi davrida 1,75% dan unchalik ko'tarilmasligi haqidagi taxminga amal qilishi mumkinligiga bog'liq bo'lishi mumkin.
Rivojlangan mamlakatlardagi ko'pchilik siyosatchilar inflyatsiyaning o'sishi va o'sish sur'atining sekinlashishi sharoitida juda tez va juda sekin harakat qilish o'rtasidagi tavakkalchiliklar deyarli teng taqsimlangan holda murosa topishlari kerak. Natijada bozorlarni ajablanib qo'lga olish va siyosiy xatoga yo'l qo'yish ehtimoli katta.
Yuqoridagilar fonida esa jahon bozorida AQSH dollarining yanada mustahkamlanishini bashorat qilish mumkin, bu esa shunga mos ravishda oʻzbek soʻmiga nisbatan dollar kursiga taʼsir qiladi. Natijada, o'sish tendensiyasi davom etishini va 1 dollar uchun 10690-10730 so'm oralig'ida narxlarning o'zgarishini kutishimiz mumkin.
Sayt ma'lumotlaridan foydalanganda sayt havolasi ko'rsatilishi kerak.
