So‘nggi bir necha yil davomida mikroqarzlar aholi orasida eng ommabop moliyaviy mahsulotlardan biriga aylandi.
Buning asosiy sababi ularni olish osonligi va maqsadi yo'qligidir. Odamlar turli vaziyatlarda mikroqarz olish uchun murojaat qiladi, ba'zilari ularni favqulodda ehtiyojlar uchun, masalan, shifokorga borish yoki mashinasini ta'mirlash uchun, boshqalari esa kvartirani ta'mirlash yoki yangi telefon sotib olish uchun oladi. Aksariyat mijozlar kreditni faqat kerak bo‘lganda olishga va o‘z vaqtida qaytarishga harakat qilsa-da, ularning mohiyatini tushunmaydiganlar ham bor. Ushbu maqolada bank mikroqarzlarining barcha ijobiy va salbiy tomonlari haqida yozamiz.
Mikroqarzlar kreditning soddalashtirilgan shakli bo'lib, ularni bir necha daqiqada, hatto uydan chiqmasdan ham olish mumkin. Mikroqarz shu yerda va hozir pul kerak bo'lganda, qisqa vaqt ichida kichik miqdorda pul olish imkonini beradi. Mikroqarz 50 million so‘mgacha bo‘lgan miqdorda 3 yilgacha muddatga olinishi mumkin.
Kredit olish uchun ariza topshirayotganda, olinayotgandan ko'proq pul qaytarish kerakligini tushunish kerak, bu barcha kreditlarga taalluqli. Biroq, texnik jihatdan bu yerda hamma narsa ancha sodda, chunki kredit olish bank kartalari o'rtasida pul o'tkazmasini amalga oshirishdan ham oson. Barcha banklarda hatto pensionerlar ham foydalanishi mumkin bo'lgan saytlar va ilovalar mavjud. Tabiiyki, banklar hammaga ham pul bermaydi - banklar qarz oluvchini baholashning o'z usullariga ega. Ammo biz bu haqda keyingi maqolalarda gaplashamiz. Bugun biz mikroqarzlarning afzalliklari va kamchiliklarida to'xtalamiz.
Afzalliklardan boshlaymiz:
Ko'pgina banklar mobil ilovalar orqali mikroqarzlar olish uchun onlayn ariza berish imkoniyatini beradi va bunday kreditlar bo'yicha bankning javobi ariza topshirilgandan keyin 5 daqiqa ichida keladi. Bankka tashrif buyurish bilan taqdim etilgan mikroqarzlar bo'yicha qaror qabul qilinishi odatda bir kundan ortiq davom etmaydi.
Arizani ko'rib chiqish muddati cho'zilishi mumkin – savollar tug'iladi yoki qo'shimcha hujjatlar kerak bo'ladi, lekin banklar tomonidan kredit mablag'lari ajratilishi umuman vaqtni talab qilmaydi. Ariza ma'qullangandan so'ng darhol pul sizning elektron hamyoningizda yoki bank kartangizga tushadi.
So'nggi yillarda mobil bankingning jadal rivojlanishi bizning hayotimizni sezilarli darajada soddalashtirdi, ko'plab xizmatlar, jumladan, bank xizmatlari tez va qulayroq bo'ldi. Bu kredit olishga ham taalluqli - onlayn kreditlash xizmatlarida 5 daqiqada ariza to'ldirish va bank qarori haqida deyarli darhol bilib olish mumkin. Hech qayerga borish shart emas, faqat internetga kirish kerak. Arizani smartfon, planshet yoki kompyuterdan yuborish mumkin.
Kredit olish necha pulga tushishini darhol bilib olish mumkin. Bank saytiga kerakli miqdor va muddatni kiritib, kredit bo’yicha qo’shimcha to'lov qancha bo'lishini darhol ko'rib olish mumkin. Ya'ni, kredit olish uchun ariza berishdan oldin, barcha qo’shimcha to'lovlar miqdorini bilib olasiz.
Mikroqarz olish uchun faqat bitta hujjat – pasport yoki ID karta kerak bo'ladi. Agar mijoz ilgari bankning mobil ilovasida masofaviy identifikatsiyadan o'tgan bo'lsa yoki bank mijozi bo'lsa, umuman hech qanday hujjatsiz mikroqarz olish mumkin. Ammo bank garov talab qiladigan hollarda, odatda kredit miqdori kattaroq bo'lganda, garov hujjatlari taqdim etilishi kerak bo'ladi. Biroq, ba'zi banklarda mikroqarzning maksimal miqdorini ham hech qanday garovsiz olish mumkin. Daromad haqida ma’lumotnoma, pensiya guvohnomasi yoki INN kerak bo'lmaydi.
Anketani to'ldirish uchun bir necha daqiqa vaqt ketadi. Qoidaga ko'ra, aloqa ma'lumotlari, pasport ma'lumotlari va daromad va ish joyi haqida ma'lumotlar talab etiladi.
Ko'pgina banklar mikroqarz uchun kafillik yoki garov ham talab qilmaydi, chunki ular keraksiz talablarni qo'ymasdan tezda kreditni tasdiqlash bo’yicha qaror qabul qiladi.
Kreditdan foydalanganlik uchun banklar qo'shimcha komissiya olmaydi. Mijozlar faqat kredit shartnomasi bo'yicha hisoblangan foizlarni to'laydi.
Endi kamchiliklar haqida.
Mikroqarzlarning deyarli hech qanday kamchiliklari yo'q, faqat bitta jihatidan tashqari - ularning nisbatan yuqori foiz stavkasi. Mikroqarzlar bo'yicha foiz stavkasi boshqa chakana kreditlarga nisbatan bir oz yuqoriroq. Sababi, bank har qanday maqsadda foydalanish uchun va hech qanday garovsiz pulni qarzga beradi.
Mikroqarzning yana bir kamchiligi sifatida kredit miqdorining cheklanganligini aytish mumkin. Qoidaga ko‘ra, bankdan maksimal 50 million so‘m olish mumkin. Mikromoliyalashning mohiyati ham shuki, kichik miqdordagi summani talab qiladigan shoshilinch muammolarni hal qilishdir.
Umuman olganda, mikroqarzlarning afzalliklari ham kamchiliklari ham mavjud. Lekin ijobiy va salbiy tomonlarini yaxshi tushunib, moliyaviy jihatdan savodli bo’lgan mijoz mikroqarzlardan foyda olishi aniq.
O‘zbekistonda mavjud bo‘lgan barcha mikroqarzlar Depozit.uz saytida Mikroqarz sahifasida keltirilgan.
Sayt ma'lumotlaridan foydalanganda sayt havolasi ko'rsatilishi kerak.
