AQSh dollarining dxy indeksi o'tgan chorshanba kuni AQSh Federal zahirasi global o'sishni sekinlashtira boshlagan paytda iqtisodni qo'llab-quvvatlashni to'xtatishni boshlaydigan investorlarning qo'rquvlari ostida AQSh rentabelligining o'sishi tufayli yilning eng yuqori darajasiga yetdi. AQSh xazina daromadi so'nggi kunlarda o'sib bordi, chunki yil oxiriga qadar QE pasayishi kutilmoqda va inflyatsiya jiddiy ko'rinmoqda.
10 yillik asosiy daromad chorshanba kuni kamaydi, biroq 1.5132% da bir hafta mobaynida taxminan 20 bazaviy punktga o'sdi. AQSh dollarining mustahkamlanishi fonida o'zbek so'mining kursi o'z o'rnini yo'qotdi va 04.10.2021 yil holatiga ko'ra, O'zbekiston Markaziy bankining ma'lumotlariga ko'ra, kurs 1 AQSh dollariga 10692,00 ni tashkil etib so'm bir hafta ichida 0,39% ga oshdi.
Federal rezerv, ehtimol, noyabr oyida oylik obligatsiyalarni sotib olishni qisqartirishni boshlaganini va foiz stavkalarining o'sishi erta boshlanishi (3 choraklik 2022-yil) mumkinligini ta'kidlaganidan so'ng, AQSh xazina daromadi o'tgan hafta oxirida ko'tarildi. Ko'pgina tahlil agentliklari AQSh dollarining vaqt o'tishi bilan mustahkamlanishini kutishmoqda. QE dasturini qisqartirilishi yangilik emas, lekin dasturning vaqtdan ilgari yakunlanishi faqat AQSh dollarini mustahkamlaydi. Oldingi pasayish davriga nazar tashlaydigan bo'lsak, AQSh dollarida tsiklik ralli yarmi QE qulashi boshlanganidan uch oy o'tgach kuzatilgan. Investorlar Federal Zaxira 2022-yil iyuniga qadar miqdorni yumshatish dasturini yakunlashini kutishmoqda. Federal Zaxira rasmiylari dushanba kuni FZTning har oylik obligatsiyalar sotib olishni qisqartirilishini ish o'rinlarining o'sishi bilan bog'lashdi va sentyabr oyidagi bandlik hisoboti endi markaziy bankning obligatsiyalar emissiyasini qisqartirish uchun potentsial turtki bo'lishi mumkin. Bundan ham qiziqroq narsa - bu inflyatsiya darajasi, bu obligatsiyalar bozorining kelgusida narxlar oshishi haqidagi taxminlarini aks ettiradi. AQShda o'n yillik deb atalmish obligatsiyalar deyarli 5 darajaga ko'tarildi. Bu harakatlar ko'pchilik rivojlangan mamlakatlarda, jumladan Germaniya va Buyuk Britaniyada ham kuzatilmoqda. Xom neft bozoriga tez ta'sir qilib, Brent neftining bir barreli 80 dollardan oshib ketishiga olib keladigan energiya tanqisligi va gaz narxining oshishi sharoitida bu ajablanarli emas.
Shuningdek, Xitoyda elektr energiyasi taqchilligi tufayli investorlarning qo'rquvi o'sib bormoqda, bu erda bir qator zavodlarda ishlab chiqarish to'xtatilgan, bu esa global ta'minot zanjirlariga ta'sir qilishi mumkin. Bundan tashqari, qarzga botgan xitoylik mulkni ishlab chiqaruvchi China Evergrande kompaniyasining falokati yaqinlashib kelayotgani investorlarning ehtiyotkorligini oshirdi.Evergrand aktsiyalari dushanba kuni 19% ga tushib, so'nggi 11 yil ichidagi eng past darajaga tushib ketdi, bu esa investorlarning tezligi tufayli kompaniyaning biznes istiqbollarini salbiy baholadi. Bu hafta to'lov majburiyatlari muddati yaqinlashib kelmoqda. Bu yil 2013 yilga o'xshash obligatsiyalar bozori isteriyasi kutilgan bo'lsa -da, Osiyodagi vaziyat dunyoning eng katta qarzdor mulk ishlab chiqaruvchisi China Evergrande Groupning potentsial qayta qurilishi bilan murakkablashmoqda. Bu mamlakatning asosiy ko'chmas mulk sektoriga bosim o'tkazibgina qolmasdan , hatto umuman iqtisodiyotni rivojlanishini sekinlashtirmoqda.
Hozirgi vaqtda Kongress hukumatni moliyalashtirish va davlat qarzi chegarasi 28,4 trln dollarni tashkil etish muammosini hal qilish muddatiga yaqinlashgani sari AQSh bozorlarida asabiylashish alomatlari bor. Davlat kotibi Janet Yellen Kongressni 18 oktyabrga qadar iqtisodiyotga "jiddiy zarar" keltirmaslik uchun chora ko'rishga chaqirdi.
Yuqoridagi hodisalar bilan bog'liq holda, kelajakda o'zbek so'mining o'sish tendentsiyasi saqlanib qolishi va 1 AQSh dollariga 10680-10750 oralig'ida bo'lishini taxmin qilish mumkin.